8.MIHRING
MANTU - PETERA
THUHMAHRUAI:
Kum 2004 kh^n Pathian khawngaihna
z^rah kan Kohhranah Sr ‘B’ Zirtir in ka awm ve leh a. Hemi kum hian Petera
lehkhathawn 1 leh 2 na kan zira. Zirlai Bu ka chhiar a\angin Petera chanchin hi
hriatchian lehzual ka ch^k hle mai a, mithiam ziakte ka dap a. Chutih n^klai
chuan dt 21.3.04 Sun zing Inkh^wm kh^n Rawngbawltu at^n min thlang ve leh ta si
a. Pathian khawngaihna chuan min tibuai letling viau mai a. Chu chuan zirchian
lehzual duhna nasa takin min pe ni in ka hria. Thildang vak hi a leng lo ani
ber e. Tichuan famkimlo mahse \angkaina a awm t^kin tiin ka ziak chhuak ta ngawt
mai a. Kohhran a Rawngbawltu nihna neih ve te pawh chu remch^ng taka Petera chanchin
sawina hun ah a hman theih ang tih ka rilru ah a awm bawk ani. Ka nupui chuan
chutia ka buaipui lutuk min hmuh chuan, “Bible aiin lehkhabu dang chhiar tam
n^n i hmang palh ang e,” min ti deuh sak nghe nghe ani.
Zirtirte zinga hruaitu phatsan
\hintu nisi, heti taka Lal Isuan hmangaihna a tih lan na mihring, a hnu ah a
t^na ui hauh lova nun hl^n l>t leh tu chanchin a\ang hian keini ringtu
tl<k hmangte hian kan zui Lal Isuan min duhd^n kan hn^wl mai hi a \ha ang em
tih te hi kan hnung tawlh ch^ng pawh a in hawikir tir leh tu ah hman i han tum
teh ang u. A chanchin a\ang hian, “Lal Isuan a hnung zui t<rin min la duh,”
tih hi zir chhuah tum ila, thil a tih leh sawi te kan chhui ber d^wn ani a,
chuta \anga kan \angkaipui t<rte laihlan kan tum d^wn ani.
Khai le: Galili mite nunzia mi 2 sawi
chu: “Petera hi Galili bial a awm ani a. Thil thar ngaina,
indo leh hotu paihthl^k peih, helna buaina chawkchhuaktu apiang chawimawi \hin
hnam leh chutiang mi zui peih mi, thinlung tho awl, d^wn tawi, huaisen leh fel
tak ni si a hriat te zing ami ani (Josephus, Life 17; War of Jews, 3,3,2).”
Josephus. “Hl^wkna leh hausakna aiin ngaihs^n tl^ka, hming \hatna neih an duh
a, thinchhe tak leh mi hmanhmawh, thl>msam tak, a t^wp thleng a fel taka awm
peih” Talmud Bu.
Hei hi Galili mite life history a
hria te sawid^n chu ani. Petera hi chutiang ram a piang a seilian chu niin, chh<ngkua
a sangha man a eizawng ani a, sangha awmna lai, ei t<r an hmuhna lai, an
r^l\itna lai, an chawlh hmun, tui an neihna hmun leh an infiamna hmun n>n
lam hre vek a mawi ani. A lehlamah chuan a eizawnna hmun chu he dil hi anih av^ngin
tui a awm te t^na hlauhawm leh hmun r^lmuang a hre bawk ang. Lith<k leh p^wn
lam te erawh chu a hre bel hle ani.
1.
ISUAN A KO TA: Mt 4: 18- 20 –A <naupa Andria
n>n a chh<ngkaw eizawnna pawimawh tak- sangha man hna an thawh lai leh an
hlawhchham hle lai chuan Galili dil kam ah Isua a lo kal a. Denna t<r a
hrilha, an man ta \euh mai a. Lk 5:8 -Tin, Simon Peteran chu chu a hmuh chuan
Isua khup hnuaiah a bawkkhupa, “Lalpa,
mi kalsan rawh, mi sual ka nih hi,” a ti a. Mals^wmna dawnna a\anga Pathian
hmuh hi a harsa an ti fo \hin a. Manganna a\ang hian a hnai z^wk ani ^wm e.
Petera hian puih a ngaihna z^wn ah chiah puih anih hian Lal Isua, a puitu chu a
hmua, a lakah misual ani tih a in hmu thut mai a. A thianghlimna hma a ding
thei ani lo tih in hria in kalsan mai t<rin a ng>n ta ani a. A sual
ngaidama, a bawlhhlawh ti thianghlim theitu chuan a hun liam ta a ngaihtuah
lova, a ngaidam ang a, a ti thianghlim bawk anga, a hnung zuitu rinawm taka
siam a duh mai ani. Lei leh Van Lal hian mi\ha ni a inhria ni lovin mi \ha
t<r a duh a, misual nih inhria a mamawh a ni. Sual inhriatna nei, a ngaidam theitu hma a bawkkhup a a kephah vuantu
chuan kalsan a hlawh lo. A dinhmun aia nasa tak a s^ng dinhmun a chan phah d^wn
e. Mahse a beisei ang chu ani lo mai thei. Tichuan “Mi zui rawh u, tichuan
mihring mantu ah ka siam ang che u,” tiin a va s^wm a. Hnial buai hauh lovin an
l>nte chu kalsanin an zui ta ngh^l ani.
Lk 5:10 -Simona p^wl v>k Zebedaia fapa Jakoba leh Johana
pawhin mak an ti hle a. Isuan Simona hn>nah, “Hlau suh, t<n hnuah zawng mihring i man tawh ang,” a ti a.
Mt
4:19 -Tin, Isuan, “Mi zui rawh u, mihring mantuah ka siam ang che u,” a ti
a.
Mk
1:17 -Tin, Isuan, “Mi zui rawh u, mihring mantuah ka siam ang che u,” a
ti a.
2.
TUICHUNGA KAL- Mt 14: 28 –
Isuan mipuite chaw a tihpun sak a, an ei zawh in \awng\ai t<rin a kal hrang
a. A zirtirten an zawnga. Mahse tui a f^wn nasat av^ngin an lawng a pil d^wn ta
mai si a. Isua chu tui chunga kalin an va hmu a. Petera chuan tuichung a kal ve
chu a dil ta ngawt mai a. Lal Isuan a phal khawp. Tichuan a kal ve ta ngh^l a. He
thu ah hian Petera rinna ropui zia kan hmu ani. Lal Isua pan t<r chuan
tuif^wn hlauhawm k^rah a in humhimna awmchhun, an lawng chu a kalsan hmiah mai
ngam ani. Rin ngam t<r chu Lal Isua a awm a, ringtu t<r Lalpan a mamawh
ani! Pathian hi engkimtithei niin kan ngai. Mahse ring \ha duh erawh chu an
tl>m khawp nia. Ama lama innghahna awmchhun tak meuh an lawng Petera’n a
kalsan hi a ropui ngawt mai. A vuan zui tih thu kan hmu lova, a kalsan hmak mai
anih hi.
3.
SIMONA CHU PETERA:
Mt 16:16—Kaisari bial, Suria ram lam Hermon tl^ng hnaih lamah bial fianrial ah
chuan Isuan mite ngaihd^n, hmuhd^n leh hriatd^n hriat a duh a. A zirtirte a
z^wt ta. Miten an rind^n an sawi te chu an hrilh a. Mite hriatd^n b^kah a
zirtirte ngei hriatd^n a hre duh a, “Nangnin tu nge ni a min hmuh?” tiin a z^wt
a. Hei hi a pawimawh hle mai ani. Englai pawh a a hn>na awm a, ei in a, rawngb^wl
ho, damlo a tihdam te hmu a, thi hnu a kaihthawh leh te thleng a hmutu te
ngaihd^n hriat hi a \<l ani. Keini hi han in z^wt ve ta ila: Ka bula awm
reng, ka ei leh in duh z^wng, ka sawi tui ber, ka thiltih zawng zawng te hria
a, ka en duhz^wng leh chhiar peih z^wng te, ka kawm ngeih z^wng te hre veka, ka
kal duhna \hin te hre vek hian an rilru tak takin ni a min hriatd^n diktak hi
eng ang mi niin nge min sawi ang a, engtin nge min chh^n ang? Team member zinga
an hruaitu Petera chuan a zui Lal Isua nihna dik chu he kum reilo te chh<ng
hian alo hre kiau mai - Krista, Pathian nung Fapa chu! Tichuan, “Simon bar
Jona” tiin a han ko phawt a. Simona tih hi a pianpui hming ani a. Bar (Gr) chu
fapa tihna ani a, Jona (Gr) chu |huro tihna an ti leh bawk. “|huro fapa Simon”
a han ti te te anih chu. |huro hi mi nunn>m sawi n^n an hmang fo bawk. “Simon
nunn>ma fapa” tiin a ko anih chu. Chu mi nunn>ma fapa PETER (Gr) tih chu
LUNG tihna ani ta thung. Heti hian remkh^wm d^wn ta ila: |huro ang maia
nunn>m chu Lung ang mai a sakin ka siam ta a che,” tihna ani ^wm e. Chumi
chu V^nram chahbi kawl tl^kah Lal Isuan a hmu. Sual phuarte phelha, v^nram kawngkhar
te kawhhmuh tu t<r chu.
4.
SETANA CHU: Mt 16: 22 –Beiseina s^ng tak
n>na nghah anih m>k laiin a tuar leh thih t<r thu Isuan a sawi leh chawpchilh
t^k thut si ah chuan Petera ngaihd^n a ni ta hauh lo. Pathian Fapa ani bawka,
chu chu behchhan takin,”Pathianin khawngaih che sela, chu chu i chungah thleng
lo hr^m rawh se,” tiin duhsak takin a hn>ma. He thu a sawi d^wn hian Petera’n
a hruai hrang kher bawk. Khatih lai kh^n midangte ang bawk in Petera pawh kh^n
a hre fuh bik lo. “Setan, ka hnungah kal rawh, ka t^n tl<kna i ni e, Pathian
thilte ngaihtuah lovin mihring thil te i ngaihtuah z^wk anih hi,” a ti. Petera
duhd^n chu Pathian dod^lna chi khat, Lal Isua duh loh z^wng ani, lain^ a awmlo,
“ni” chu ni ani a, “nilo” chu nilo ani mai.
5.
HMEL DANGLAM:
Jakoba leh Johana te pahnih n>n Isuan Harmon/Tabor tl^ng s^ng takah a hruaia.
Chutah chuan Mosia leh Elija te an lo chhuk thla a. Engtin emaw tak hian an ni
Petera te hian an hre ngh^l tawp mai. Nuam an ti khawp. Lal Isua hn>nah
chuan an ni v^nlam mi 2 te ta t<r n>n b^wkte khawh an ch^k asin. Enge a
chhan ni ang le? Thihna a tawh d^n t<rte Lal Isuan a hrilh tawh a, a ui ve
sia, a han hnem deuh lah chuan hming \ha lo deuhvin a ko mai ani bawk si. Mosia
leh Elija te n>n a an khawsak tl^n \hin chuan Farisai, etc ten an hlau anga,
an phiar ru ngam lo mahna a ti a ang. Rom sork^r a\anga chhan chhuak tu t<r
a ngaih ani a, chutia v^n mite n>n an in camp mup mai chuan Rom ho t^n chuan
Israelte chu a rah a han rah beh ngam ngaihna hi a awm tawh d^wn lo hrim hrim.
Zal>n an ni sa mai. Chu zal>nna sual kawngah chuan Isua chauh hma latu
anih chuan tiin a lainat ani tel ngei ang, a tuarna t<r chu a kip kawiin a hre
pha teuh si lo. Beiseina an nei s^ng si, chuv^ngin v^n mite n>na ch>n ho
theihna t<r B^wkt> han khawh chu thlarau salt^ngte chhuah zal>n d^n
t<r hre lo t^n chuan ch^k awm tak t<r ani r>ng ani. Lal Isuan a mal tuar
ang a, thim hnuaia \hute a tlan chhuak thei d^wn chauh ani tih hre rih lo t^n
chuan hlim tak a inkulh hmak mai chu tu t^n pawh ch^k ngei ngei t<r ani
r>ng e. Chhiah p>k leh p>k loh chungchang a z^wt a -17:24-27, Vawi tam
tak kan in ngaidam t<r ani tih hre t<ra z^wttu ani bawk -18:21-22.
6. TLANGVAL HAUSA: 19: 27-30.
Tlangv^l pakhat chu a hausa lutuk a, a hausak av^nga v^nram a luh a
harsatzia thu Lal Isuan a sawi kh^n, Petera hi a \angkai leh hle mai. “Keinin
engkim kalsanin kan zui che a, enge kan hlawh ve t^k ang le, ani kha chuan a
engkim a kalsanlo tih chu a chiang a,” ti ni ^wm tak ani. Zawhna \ha lutuk
chh^nna ropui bawk si hi ava pawimawh >m. A ropuina V^n a \hut hun chuan an
ni ho chu lal\hutphah 12 ah an la \hu ve ang a, engkim kalsan a zui te chuan an
kalsan l>t za an la dawng leh d^wn a, chub^kah chatuan nun an nei d^wn bawk
ani. Heti z^wng pawh hian ngaihtuah ta ila: Amah av^nga thil pakhat laka
ins<m thei chuan a dang 100 ah pawh a ins<m thei ngei ang tiin.
7. A PHAT TUR THU: 26 : 31-35 Mk 14:29
Petera erawh chuan a hnenah, “An zain lungni lovin awm mah sela, kei
zawng ka awm lo vang,” a ti a.
Mk 14:30 Tin,
Isuan a hnenah, “Tih tak meuhvin ka hrilh a che, vawiinah, zanin la laah hian,
ar vawi hnih a khuan hmain, nangin vawi thum mi phat ang,” a ti a.
Mk 14: 72 Tin,
ar khuan vawi hnihna chu a khuang ta nghal a. Tin, Petera chuan Isuan a hnena,
“Ar vawi hnih a khuan hmain nangin vawi thum mi phat ang,” a tih thu kha a lo
hre chhuak leh ta a. Tin, chu chu a ngaihtuahin a tap ta a.
Zirtirte hi an darh vek t<r thu Lal Isuan a sawi na
in phatsan a tum lo khawp mai. Midangte chu lungni lo mahse a t^wp thlenga zui
a tum ruh tlat mai ani. Amah v>npui t<rin Lal Isuan a hruai hrang a; mahse
a v>npui hlei thei lo chu ani. A mut hilhsan z>l mai. Khandaih 2 an pai
vea, chu chuan lo \an ve an tum ani ^wm e. D^rk^r 1 pawh a Lalpa a v>npui
peih lo anih chuan a thihna ah chuan a zui thei lovang. Lal Isua an han man ta
a, a hun nghah ve r^n r^n a lo thlen chuan a khandaih hman ngamzia pawh kan
hria. A chuh thuta, a man tumtu p^wl a mite chu a han beil>t ve ta a, Malka
beng a sahthl^k sak a. Mahse a Lalpa duhz^wng alo ni lo. Theih nise, helai
hmunah hian an in ph>k beih f> mai thei. A thiam anga a theih t^wp a chhuah
theih t^k siloh chuan a master chu an man lo thei ta lo. Engtin emaw l^k chhuah
leh zia a awm dah lo’maw tiin an hnung lam a\angin a zui a zui ta mai a ni.
Mahse chance a awm lo tial tial a, an thleng thui tawlh tawlh a, beihl>t mi
a nih mai loh zia a chiang tulh tulh mai si a. Chhan chhuah tumna zawng zawng a
bo zo ta. A beisei anga Israel te chhanchhuahna hna chu a t^wp a ni ta. An thu
zawhd^n leh an han sawisak nasat d^n a\ang s^wn, nungdama chhuahtir leh an tum
tawh lo tih a rinawm ta. Thurualpui t<r leh midang han punkh^wm t<r tumah
lah chu hmuh t<r an awm tawh si lo. A t^wpah chuan zirtir anihna pawh chu
phat a ngai ta a, a phatsan ta. He thil thleng kher erawh hi chuan a thinlung chh<ng
a khawrh chhuak a, Lal Isua n>n an mit leh mit a han intawng chiah mai a, a
t^n tuar theih ani ta lo. A hma lawk kh^n a phat t<r thu hi a lo sawi l^wk
ani a, a hun a thlen loh av^ng kh^n a \ang mai mai alo ni. A thu sawil^wkin a
hun a han thlen meuh chuan Petera chu a \ap zawih zawih ringawt mai ta ani. Hmeichhe hmaah patling hi chhang themah
a chang ta em ni? -Thf 6: 26. Kum 3 an in zui chh<ngin Lal Isuan vawi tam
tak hrilh tawh \hin mahse an la hrethiam pha ta lo fo maia. Chuti pawh ni ta
se, ani hian hlawhchhamna hmun a thleng ngam hi a ropui hle ani. Mi tam tak chu
Lal Isua min siamsak chatuan nun kan neihna hmun thleng t<r hian kan mihring
tumna hrim hrim pawh hian a melh peih lo reng reng mai a. Beidawnna hmun kan
thleng peih lo. He beidawnna hmun thleng tal hian amah hmuh tumin, hriat chian
tumin zui ila, zawng ila, a t^wpah amah z^wk hian min zawng chhuak a lo ni tih
kan hre t<r ani si a le. Pianthar tumna ah pawh mahni’n tumd^n kan neih ve
hi a \hat lohna hi ka hre l>m lo.
Mahse chutih lai chuan Pathian programme z^wk lo in pho chhuak t<r hmuh \helh
lo t<rin ngaich^ng thiam ila chu a \ha hle d^wn ani. Engpawh nise, mihringin
a thlen theih t^wk a thui chu Petera hian Zirtirtu hi a zui ngei mai a; mahse
chumi piah lamah erawh chuan a phatsan chiang tih kan hmu anih hi. Mihring hlawh
chhamna piah lam ah chiah hian ani, Pathian chatuan plan chu lo lang ve thung
d^wn ni.
8.
THAWHLEH HNU LAM:
Lal Isua a thawhleh kh^n Mari Magdalini te hn>nah kh^n zirtirte leh Petera thuchah a hrilha. Petera
hming hi mimal hming a lam hmasak ber ani hial ^wm e. William Barclay chuan,
“Petera hian ngaihdam theih loh sual a tih te chu a Lalpa n>n an in hmuh leh
hmasak ber kh^n (1 Kor 15:5) a ngaidam leh ani tih Petera hian a hre chiang,” a
ti. A beisei ngam tawh loh ngaihdamna chang leh tu Petera ani a, Zirtirte
zingah Isua thl^n thawhsan va hmu hmasa ber ani bawk - Lk 24:12. Tiht<r dang
vak nei hek lo le, “Len ka d>ng leh d^wn,” tiin a \hiante Thoma, Jakoba, Nathanaela
(Bartholomaia), Johana leh midang 2 pawh chuan an zui leh ta ham ham mai a.
L>n chu an han d>ng taa; mahse chu z^n chuan engmah an man lo, an hlawhchham
tlaiv^r \hak! Khawfing chah laiin Isua alo langa, denna t<r lam a han
hrilha, an han den n^k chuan hnuhchhuah zawh loh khawpa tam an man ta thung si!
9.
KAWHHMUH NGAI:
Team leader te hi a ch^ng chuan an
mawhphurhna lamah an in concentrate nasa lutuk a, an khawhawi a zau loh \um a awm
\hin. Tlaiv^r in l>n hi ka d>ng ve fo tawh a, hlawhchham uanthl^k loh zia
chu ka hre ve. Chutih laiin anni chu an in tun nunna t<r ani a, hlawhchham hlauh
mai chu a hrehawm leh zual d^n t<r chu kawng tinr>ng hi a ping a ang ta
ani. Mahse hetia vawikhat den mai a, zankhua a hlawhchhamna cover leh a han nih
meuh hi chuan l^wm av^nga thil thildang reng reng tih nach^ng hriat loh kha chu
Petera t^n pawh a ^wm ve khawp mai. Sangha reu reu an tl^n chhuak ang tih a
hlauhawm a l^wm maw le. Johana a lo finga, a man tirtu enna ch^ng a hria a,
vaukam hla vak lova mihring ding pianzia a\ang chuan langfiah vak lo mahse, an
Zirtirtu ani tih ava hre tlat mai a, a in s<m hman lo, a ngawi rih thei lo, an
hotute phalna l^k n^n hun a nei lo, a au chhuak ngh^la, “Lalpa anih saw, sangha
min man tir tu hi,” a ti ani.
Lal Isua Thihna hneha tho leh ta hmutu inti rau
rau te hi kan va in ang lo ^wm >m. Johanan sangha hnuh chhuah \<l v^nga buai
a sawi hman reng reng lo. A sawi chhuah chuan a \hianten Isua chu an pan san
daih ang a, amah chauh chuan sangha chu a buaipui nek ang tih hlauhna a nei
hman lo hrim hrim. Tholeh Isua a hmu a, a hmuh thu a \hiante hn>n a sawi kha
a tih t<r ani a, a sawi pawp maia, a va hmuh chu a hre chianga, midangte
hrilh ve vat a duh, va hmu ve se a ti hle ani. An sangha mante chu hnuh chhuah
phawt lam a ngaihtuah hauh lo, an hotupa a r^wn hmasa lo. Damchh<ng khawsak
ngaihtuah luat av^ng hian mal min s^wm \hintu, min awmpui \hintu, kan bula awm
reng Lal Isua en na ch^ng hi kan va hre \hin lo >m! Pathian mals^wmna dawngin
sorkar ah hna kan hmu a, kan thawk a, sum kan la l<ta, chh<ngkua enkawl
n^n kan tia, min petu kan hre ve \hin em le? He mals^wmna min petu hi tunge tih
nach^ng kan hre \hin em le? Chh<ngkua b^kah ruih n^n \henkhat te phei chuan kan la hmang ta dah a. Min petu
hn>nah hian thupha chawia ngaihdam dil a va ngai >m! Petera hi chuan a
hriat rual rualin ava en a, tuiah a zuang thla a, lawnga vaukam pan tih v>l
kha a ngh^k hman lo. Tuna a \hiante n>n tho hian hm^nah hlawh chham hlauhvin
l>n an d>ng tlaiv^r tawh a. Zingah Lal Isuan denna t<r a rawn hrilha,
l>n d>ng ngai lo, thingrem siamtu fapa chuan a hre riau mai a, an man \euhva,
zuitu ah a s^wm a, a zui ta kha ani a. Tunah hian sangha awmna t<r bawk chu
a rawn hrilh leh ta a. A rawn sawi dik leh chiah anih hi. A naute hlawhchham hm>l hi Lal Isua hian a hmu thei \hin lo ani. A
duhsak a, hlawhtling z>l se a duha, chu chu he Petera hian a v^nneih
phah \hin ani. Chutia Lal Isua ava hmuh chuan an sangha lam pawh chu a
ngaihtuah hman nekin ka ring lo. A ngai a, a thlahlel a, a rawn lang leh hlawl
mai chu a l^wm ani ringawt! Mals^wmna a dawnte chu a ngaihtuah hman tawh lo reng
reng. A kalsan daih mai, a petu lam a pan san daih! A \<l chuan a dang pawh
a la pe leh thei tih a hre chiang ang. (Helai thu hi Sl no 33 ah pawh ziah ani
a, hman ton thei ani a, duh t^wk phawt mai ang).
10.
NEMNGHEHNA INKHAWM: Joh 21: 15-19 Nemnghehna Inkh^wm ka'n ti
a. Bial/ABC/Assembly Kh^wmpui ang chu ani chiah love. Member hi an tam lo na a,
a awm t<r te chu an kim ani ang chu maw. He Ordination service ah hian
zawhna pawimawh vawi - 3 zawh ani. Lalpa Ber^mte ch^wm a, enkawl a v>ng t<r hian eng passed emaw nih
ve a ngai a, chu qualification chu a pawimawh ber ani tih hi sawinawn ngai
lovin a chiang ti r’u? Eng thildang engmah a z^wt lo reng reng. Hm^nni lawka vawi
- 3 phat tawhtu chuan a phat sanna lai
tak a\ang chat chat kh^n pakhat t> t> in a phat sanna \awngkam kha a hnuh
l>t leh chat chat a ngai ani ^wm e. “PETER,
THILDANG ZAWNG ZAWNG AIIN NANG HIAN MIN HMANGAIH ZAWK EM?” (H>ngte a tih hi
thildang tiin ka han ziak a, a fiah z^wk beiseina rilru anih v^ng ani e: Hmana
sangha, an in zui chh<ng zawng zawng a thilmak tih zawng zawng, a thih d^wn
z^na thih ve a hlauh v^nga a in phat fihlim a \ulna chhan zawng zawng a nunna
telin, a thawh leh theihna thiltihtheihna, sangha a man tir leh \euh sum l^k
luhna t<r te leh a bul a a unau te zawng zawng, a nupui fanau te leh an ei
hmuhna Galili dil leh an lawng leh l>n te hi an ni thei ang em?) An va in
luhchilh chiang kher >m! “Setan”
tih hlawhtu, ti \ha ve a a inngaih \um pawh kh^n, a aia l^wmna dik a lo la awm
fo thu hrilh ngai, ngaihdam theih ngai reng reng loh phatsantu anih lai pawh a,
rawn zawng chhuak leh hr^m tu engkim hmu a hre vektu hma ah chuan d^wt sawi
thiang ani lo. Heng thu te hi a z^wt d^wn tih inhria sela chuan lawng a\ang
pawh kh^n a rawn hleuh hmanhmawh lutuk lo mai thei a, puithiam chhiahhlawh leh
Rom sipai tl>m t> deuh te phei chu hmachhawn a ch^k z^wk ang nge, he
zawhna hi chh^n a ch^k zek zek ang? Lal Isua hmangaihna CHANCHIN=HA hril t<r
hian, ramthim leh Ringlo mite hi kan hmangaih \hin em? Amah Lal Isua ai hian
kan hmangaih mial lo maw? Kohhran member te hi Lal Isua ai in kan hmangaih \hin
em, amah ai hian kan k^wm tam z^wk \hin em? A thu aiin an thu kan ngaithla tam
z^wk in kan z^wm tam z^wk em? Sawi kual thui lovin a pawimawh ber chu thil dang
zawng zawng aiin Lal Isua hi hmangaih t<r ani. Chumi te chuan a Ber^m te an
enkawl anga, an ch^wm anga, an v>ng \hin anga, Ramthim ah CHANCHIN=HA an hril
ang. Thildang thlan z^wkna qualification hi a fit lo, Lal Isuan a duh lo. Chuv^ng
chuan a eizawnna te, a nupui fanau te, a \hian te, t<n mai a hlim >m
>m a an hnuhchhuah lith<k sangha zo zai, Simona anihna zawng zawng te ai
a, Lal Isua a hmangaih z^wk hi Lalpan a duh ani. A z^wttu hian a chh^n ngam
t<r t^wkin, ‘hmangaih z^wk em’ hniam hlekin ‘hmangaih em’ tih leh awlsam ber
t<r ^wm ‘ngaina em’ a hmang ani. A opposite z^wnga a chhan loh phawt chuan a
puitlin hunin a k^wngah a la hr>ng ang a, Thlarauthianghlim in a duh lam hawiin
a la hruai d^wn si a, a lung a awi mai ani. Kei chu ni ila ‘Min phatsanna kha a
la rei lo >m mai’ tiin ka duh strict ngawt ang. Hun liam ta zawng zawng te
ko kirin, an in tawn d^n, damlo a tihdam te, mitthi a kaihthawh te, sangha a
man tir te, Ama z^ra ramhuai an va hnawhchhuah ve t^k mai te, Lal Isua, t<na
hmachhawntu hi t<nhma a ala hriat ngai loh, a theih tih pawh a hriat ngai
loh, thihna ata lo tho thei ani bawk si, Pathian Fapa ni bawk si ani a, eng
thutaklo mah abulah hian sawi ngam chi ani lo. Chuv^ngin amah pawhin inrinna a nei
hlei thei lo. “Engkim i hria a, ka ngain^ che,” tiin a chh^ng ngawt mai anih
kha. A daw hauh lovang.
11. MIHRING MAN TU:
“Ka Ber^mte ch^wm rawh,” ‘A friend in need is a friend in deed’
tih ani a, mangan lai taka min phatsantu, min uire san tu, min v>n pui peih
reng reng lo mai mihring hi chu tu t^n mah hian rin ngam an har ang. Lal Isuan
thisena a leite, v^ntirhkohte thawhtir phal lovin, phatsan tawh tu, kha pa kutah
kh^n, enkawl, v>n leh ch^wm hna chu a dah mauh mai le. Mahni nunna pawh kan
inv>ng him thei lo tih hriain, a hn>nah min thuhr<k sak ani a, midang nun
v>nhim tum, enkawl leh ch^wm chu a va hautak d^wn >m! A rinawm leh chuan
d^wn loh av^ng erawh chuan a awmpui z>l d^wn thu a hrilh thung e. Hman
t<r a duh a, a hmuh chuan amah chuan a thawk mai ang. He ordination service
a zawh hnu ah hian tih leh t<r dang vak a awm lo ani ang. Lal Isuan Petera
chu “Mi zui rawh” a ti a, ani hian duhsak ve leh chh^wn a nei ani ^wm e. Johana
a han k^wk a, a hna t<r a dil sak a ni. Mahse Lal Isuan Petera zawhna a chh^n
d^n chu a chungchang enga t^n mah a hriat l^wk a \<lna a awm lova, i tih
t<r ah buai la, min zui mai rawh a ti ni ^wm tak ani. Petera tih t<r chu
he ti hian a chanchin kan ziak n>n hian kh^r d^wn mai ila : LAL ISUA ZUI ANI.
Tirhkohte
thiltih a a chanchin kan hmuh na te:-
1: 13 -Zirtir
10 te n>n Jerusalemah an awm.
1:15 -Juda
Iskariota aiawh t<r thlan rawttu ani. Mathia an thlang.
2: -Pentikost
niah a awm ve.
2:14-41 -Thlarauthianghlim changin huai takin thu
a sawi . Mi 3000 in Baptisma an
chang ngh^l.
3:1-7 -Biakin
kawngkhar Mawi bulah kebai a tidam.
4:3 -An man hmasak ber.
5:5, 10 -Annania te nupa a tihlum.
5:21 -Vawi
2 manna.
8:19 -Simona
milian inti chuan tt power chu suma lei a tuma, a hau.
9:34 -Luda
khua a zeng Ainia a tidam.
9:40 -Tabithi
@Dorki (G), sazuk la thi tawh hnu chu a kai tho.
10:44-48 -“Jentail
pawh nung at^n sim a phal ta”
12:4 -V-3 mana;
12:8 -Vantirhkohvin
a chhan chhuak.
15:6-11 -Jentail te serhtan tumtu te a dang tlat
ani.
Khing a tl^ngpui a\ang mai pawh khian Petera kha a
Lalpa kh^n a ngaidam mai ni lovin power nasa tak mai in a thuam tih a langa. Chutah
chuan Lalpa Ber^m te chu a enkawl a, a ch^wm a, a v>ng \hin ani. A duh lohna
lamah hruai aniin, a Lalpa t^n a in pe ral \haka, Romah leh hmundangah te Lal
Isua thu p>k chu z^wmin hun a hmang a, A lehkhathawn te pawh hi Rom a a awm
lai a a ziah anih an ring.
Kristiante
nghaisak leh tihduhdah a hluar chho zel a. Katacomb martar te tih leh Quavadis
tih bu leh a dangah te kan hmu ani. Rom khawpuia Kristian te tihduhdahna a
nasat >m av^ng chuan ringtu te chuan Petera, an ber^m pu ber chu an tihlum
ve mai ang tih an hlau si a. Hmun danga biru rih a, ringtharte ch^wm leh enkawl
hna a tam si a, ani lo kha chu khatih lai kh^n zirtirte dam an awm hnai vai
tawh lo ani mai thei e, khawpui chhuahsana biru t<rin an ti ta a. Tichuan
Petera putar pui tawh chu zing v^r\ianah Rom khawpui chhuahsan chuan a kal bo
\an ta a. Khawpui daif>m an thlen chuan v^nv^r ah Eng riruang hi a lo kal a,
a lo hnai z>l a, a hmu chiang thei ta. Tu dang ni lovin a Lalpa ani tih ava
hre ta. A be ph^k ta.
“Quavadis Dominine?”
‘Ka Lalpa khawiah nge i kal d^wn?’ tiin a z^wt a.
“Rome khua i chhuahsan ah,”
“Rome khawpuiah khenbeh leh t<rin maw?”
“Aw ni e. Khenbeh leh t<rin” Petera t^n kh^n he Lal
Isua rawn inl^r leh an in biakna ah hian tudang mah a awmzia zawhchian a ngai
ngai lovang. A t^n chuan a chiang >m >m mai ani. An Kohhran \iaktir t>
in Thlarauthianghlim r^wn hmasa lova an lo r>l mai ani tih khawmuan a phat a
\<lna a awm lo reng reng. An thu a lo awih ve t^k mai av^nga helai rawn
thleng ani a, a kir leh mai ang, a lo la ngaihdam duh chuan tih kual v>l
pawh a \<l lo ani. Ngaidam d^wn se
d^wn lo se, Lal Isua kha khenbeh nawn tir leh Petera hian a phal lo. A hma a a
phal lohna ai kha chuan t<n \uma mi hi chuan awmzia a nei thui fe tawh z^wk bawk
ang.
A inher mawp a, engpawh lo thleng d^wn se, mihring thu
aia Pathian thu z^wm z>l z^wk t<rin Rome khawpui lam chu a tiang n>n
chuan a pan leh ta bum bum maia. Chu hmun ngei chu Thlarauthianghlim in, Petera
hmanga PA chawimawi a tumna hmun chu ani a. Chu hna chu a letling z^wnga
khenbehin Petera chuan a hlen chhuak ve ta ani ^wm e. A nupui, an khenbeh ve
m>k hn>nah chuan, “I Lalpa chauh en rawh aw,” tiin a hn>m ani.
A zirtirna
te chu a rila, a th<ka, zir miten a lehkhathawn pawh hi a har p^wl tak ani
an ti ani. Chu zirtirna te chu amah kha awm tawh rih lo mahse, khawv>l awm
chh<ng chuan a awm reng tawh ngei ang. Petera, mihring ve mai, sualna tam
tak neitu pawh Lal Isuan a ngaihdam duh hi, hlau lovin i pan ve mai ang u.